|
|
SALİHLİ
HAVA DURUMU |
|
|
|
|
|
|
|
|
İçerikYükleniyor!
YARARLI KAYNAKLAR, SUNUMLAR, DÖKÜMANLAR |
Sulama, bitkilerin normal gelişimi için ihtiyaç duydukları, ancak doğal yağışlarla karşılanamayan suyun toprağa uygun yöntemlerle uygun zamanlarda verilmesidir. Sulamadan beklenen başarı, şartlara en uygun yönteminin seçilmesi, bu yöntemin gerektirdiği sulama sisteminin planlanması, projelenmesi, kurulması ve işletilmesine bağlıdır.
Sulama yöntemleri; suyun iletilmesi ve toprağa uygulanma özelliklerine göre iki gruba ayrılır. Bunlar; yüzey sulama ve basınçlı sulama yöntemleridir. Birinci yöntem olan yüzey sulama yöntemleri için de suyun uygulanış şekillerine göre salma, göllendirme, uzun saba ve karık gibi değişik yüzey sulama yöntemleri vardır. Tarla başına kadar genellikle açık kanallarla getirilen su, karık sulama yönteminde sifonlarla veya olifikslerle karıklara verilir. Her yıl karıklar yeniden açılır. Akış için çok küçük eğimler istenir. Saba sulama yönteminde su, kenarları toprak sekmelerle yükseltilmiş tavalara yönlendirilerek iletilir. Uzun tava yöntemi kullanılır ki bu yöntem tava yöntemine benzer. Ancak; tavaların enleri daha kısa, boyları daha uzun tava sonları da açıktır. Uzun tava yönteminde belli bir akış meyili istenir.
Salma sulama yönteminde tarla başı kanalından saptırılan su, toprak yüzeyini kaplayacak şekilde tarla üzerinde rastgele yayılmaya bırakılır.
İkinci yöntem olan basınçlı sulama yöntemlerinde su cazibe etkisiyle ya da ilave bir enerji ile kapalı boru sistemleri kullanılarak toprağa verilir.
Yağmurlama sulama yöntemlerinde su, toprak yüzeyine belirli bir basınç altında ve ince damlacıklar şeklinde püskürtme yapan referaller üzerine yerleştirilmiş olan yağmurlama başlıklarıyla verilir.
Damla sulama yönteminde bitki gelişimi için gerekli olan sulama suyu kapalı bir boru sistemiyle taşınarak meteral boru üzerine veya içine özel olarak yerleştirilmiş ve damlatıcı olarak tanımlanan özel yapıdaki araçlarla bitki kök bölgesi çevresine damlalar şeklinde uygulanır. Sulama yönteminin seçimi su kaynağının konumuna, sulama suyunun debisine, kalitesine ve ekonomisine, toprak yapısına, taban suyu durumuna, arazinin tuzluluk ve drenaj şartlarıyla taşlılığına, eğim derecesiyle, erozyon tehlikesinin bulunup bulunmamasına, rüzgar, sıcaklık ve don tehlikesi gibi iklim özellikleirne, bitkilerin cinsi ve çiftçilerimizin sosyo kültürel düzeylerine bağlı olarak yapılmalıdır.
Suyu araziye getirmek için pompalardan faydalanılıyorsa basınçlı sulama yöntemlerinden olan yağmurlama ve damla sulama yöntemleri tercih edilmelidir. Suyun getirilmesi aşamasında uygun bir pompa seçimi ile basınçlı sulama yöntemlerinden biri kullanılabilir. Aynı şekilde su kaynağı arazi seviyesinin yeterince üzerinde ve çalışma basımcı karşılanıyorsa basınçlı sistemler tercih edilmelidir. Eğer su, nehir ya da göletten saptırma yoluyla elde edilmişse yüzey sulama yöntemlerinin kullanılması uygundur. Su eğer çakıl ya da yosun gibi yabancı maddeler taşıyorsa basınçlı sistemlerde borular ve memeler tıkanacağı için kullanılmamalı ya da sistemi iyi bir filtrasyon ünitesi ilave edilerek kullanılmalıdır. Ayrıca su içerdiği tuz düzeyi için analiz ettirilmelidir. Eğer kabul edilebilir sınırlarda tuz içermiyorsa damla sulama ya da iyi işleyen bir toprak altı drenaj sistemleriyle yüzey sulama yöntemleri tercih edilmelidir. Ağır topraklarda su yüzeyde uzun süre kaldığından yüzey sulama yapılır. Kumlu topraklarda ise tercih edilecek sulama yöntemi basınçlı sulama yöntemleri olmalıdır. Çünkü bu topraklarda su kolayca derine sızabilir. Bu nedenle su az miktarlarda sık aralıklarla verilmelidir. Toprak verimliliği az ve arazi tesfiyesi gerektirmeyen basınçlı sulama yöntemleri tercih edilmelidir. Eğer sulama yapılan arazide taban su seviyesi yüksekse sulama suyu taban suyu seviyesini arttırmayacak şekilde kontrollü olarak verilmelidir. Taban suyunun bitkinin kök gövdesine kadar yükselmesi halinde köklerde gelişmeleri için topraktan almaları gereken oksijeni alamayacaktır. Basınçlı sulama yöntemleri bu özellikteki arazilerde başarıyla uygulanabilir. Sulama suyunun tuz içeriği kadar topraklarda bulunan tuz içeriği önemlidir. Gerek sulama suyu gerekse toprak kabul edilebilir miktarların üzerinde tuz içeriyorsa sulama suyu ile birlikte biriken tuzların uzaklaştırılabilmesi için drenaj sistemleri tesis edilmelidir. Böyle bir drenaj sistemine sahip arazilerde göllendirme yapmak suretiyle fazla su uygulayarak toprağın tuzu giderilebilir. Böyle bir tesisin olmadığı koşullarda ancak damla sulama yöntemleri başarılı sonuçlar verecektir. Arazi taşlıysa bu tip arazilerde tesfiye masrafları aratacağından tesfiye yapmak ekonomik olmayabilir. Bu nedenle tesfiye gerektirmeyen basınçlı sulama yöntemleri böyle arazilerde tercih edilmelidir. Arazide çok meğil varsa ya da dalgalı bir yapı gösteriyorsa yüzey sulama yöntemleri meğilli arazilerde erozyon sorunu yaratacak dalgalı arazilerde ise suyun eşit bir şekilde araziye verilmesi mümkün olmayacaktır. Dalgalı arazilerde ek masraf getiren tesfiye yapıldıktan sonra yüzey sulama kullanılabilir. Bunun yerine tesfiye gerektirmeyen basınçlı sulama yöntemlerinin uygulanması daha doğru olur. Özellikle meğilli arazilerde kullanılan yağmurlama sulama sistemlerinde yüksek sulama basıncı kullanılıp damla hacmi küçültülerek erozyona yol açılmamış olur. Az meğilli arazilerde yüzey sulama yöntemleri kanalların meğile paralel olarak açılmasıyla kullanılabilir. Yetiştiricilik yapılan bölgede rüzgar hızı yüksek ve hep aynı yönde esiyorsa hava sıcaklığı yüksek ve bağıl nem düşükse basınçlı sulama yöntemlerinden yağmurlama yerine damla sulama yöntemi seçilerek su en tasarruflu şekilde kullanılmış olur. Yağmurlama yöntemi, ilkbahar geç donlarının sıkça olduğu veya yağışların yeterli düştüğü ancak yine de belirli dönemlerde sulama yapılması gereken yerlerde tercih edilen sulama yöntemi olmalıdır. Sıraya ekilen pamuk ya da ayçiçeği gibi bitkilerde yüzey sulama yöntemlerinden karık sulama yöntemi başarıyla uygulanabilir. Mısır ayçiçeği gibi uzun bitkilerin sulanmasında ya da epidemik hastalıkların sık görüldüğü alanlarda yağmurlama sulama yöntemi önerilmez. Bitkiler, tahıllarda olduğu gibi sık ya da serpme ekiliyorsa sık ya da serpme ekiliyorsa tava sulama yöntemleriyle göllendirme yapılarak sulanmalıdır. Damla sulama yöntemi sera bitkilerinde çok kontrollü sulamaya imkan sağladığı için başarıyla uygulanabilir. Özellikle domates gibi bazı bitkilerin meyve bağlama döneminde suyun çiçekle teması olumsuz etki yaratacağından yağmurlama yöntemi tercih edilmemelidir. Kökleri derine giden bitkilerde suyu derine sızdıran yüzey sulama yöntemleri daha başarılı sonuçlar verir. Basınçlı sulama yöntemleri tesfiye, teraslama ya da drenaj tesisi gerektirmeyen arazilerde yüzey sulama yöntemlerine göre daha az ilk yatırım masrafı gerektirir. Ancak, tesfiye ve teraslama gibi masrafların gerekmediği durumlarda basınçlı sulama sistemlerinin ilk tesis masrafları daha yüksektir. Tesis masrafları yanında devamlı işletme ve bakım masrafları da göz önünde bulundurulmalıdır. İşçiliğin ucuz, enerji masraflarının yüksek olduğu yerlerde bu tür masraflar yüzey sulama yöntemlerinde daha az olur. Ancak arazinin çok değerli olduğu ve entansif tarım yapılan işletmelerde arazinin büyük kısmı sulama kanallarınca işgal edileceği için tamamı kullanılamayacağından yüzey sulama yöntemlerini ekonomik olmaz. Sulama yönteminin seçilmesinden sonra dikkat edilmesi gereken noktalardan biri de çok sulamayla çok verim alınacağı gibi bir yanılgıya düşülmemesidir. Gereğinden fazla verilen su, hem beklenenden daha az verim alınmasına yol açacak, hem de işletme masraflarını arttıracağı gibi erozyon çoraklaşma ve çevre kirlenmesi gibi sorunları beraberinde getirecektir. Kuru tarımdan sulu tarıma geçildiğinde tarım tekniği, yeni koşullara göre değiştirilmelidir.
KAYNAK: http://www.tarimtv.gov.tr/VD405_sulama.html
http://www.tarimtv.gov.tr/VD277_tarimda-su-kullanimi.html Tarımda Suyun Yanlış Ve Doğru Yöntemlerle Kullanımı Ve Sonuçları Hakkında Merak Ettikleriniz...
http://www.tarimtv.gov.tr/VD284_yuzey-sulama-yontemi.html En yaygın kullanılan Yüzey Sulama Yöntemi, Çeşitleri, Kullanım Alanları Ve Avantajları Hakkında Bilmek İstedikleriniz...
http://www.tarimtv.gov.tr/VD279_tuzluluk-ve-drenaj.html Tuzluluk ve Drenaj Drenaj Sisteminin Kurulum Amacı Ve Faydaları İle İlgili Bilmek İstedikleriniz...
http://www.tarimtv.gov.tr/VD278_tarlanin-sulamaya-hazirlanmasi.html Tarlanın sulamaya hazırlanması Tarlaların, Arazi Büyüklüğüne Göre Etkin Kullanılması İçin Gereken Sulama Yöntemleri Ve Hazırlanmasında Dikkat Edilecek Hususlar...
http://www.tarimtv.gov.tr/VD280_damla-sulama-yontemi-1-bolum.html Damla Sulama Nedir, Kurulumunda Dikkat Edilmesi Gerekenler Ve Faydaları İle Bilmek İstedikleriniz...
http://www.tarimtv.gov.tr/VD281_damla-sulama-yontemi-2-bolum.html Kurulumunda Dikkat Edilmesi Gerekenler, Sağladığı Faydalar İle Tüm Öğrenmek İstedikleriniz...
http://www.tarimtv.gov.tr/VD282_yagmurlama-sulama-yontemi-1-bolum.html Yapay Yağmurlama Sulama Yöntemi Nedir, Hangi Tarım Ürünleri Ve Arazileri İçin Uygundur Ve Faydaları Nelerdir...
http://www.tarimtv.gov.tr/VD283_yagmurlama-sulama-yontemi-2-bolum.html Yağmurlama Sulama Sistemi Çeşitleri Ve Önerilen Kullanım Alanları İle İlgili Öğrenmek İstedikleriniz...
|
|
|
|